Strona główna Podział i historia zaglowców

PODZIAŁ  I  HISTORIA  ŻAGLOWCÓW

WSTĘP

Historia żeglugi jest równie stara, jak historia ludzkości. Już człowiek pierwotny pływał po rzekach i jeziorach na pniach drzew. Najpierw były one nieobrobione, później zaczęto je wydrążać i zaokrąglać na końcach, bądź też wiązać po kilka razem. Z wydrążonego pnia narodziła się łódź (takie łodzie-dłubanki spotyka się jeszcze do dzisiaj w wielu częściach świata), zaś ze związanych pni - tratwa. Pierwsze łodzie i tratwy poruszano odpychając się najpierw pałką, później wiosłem, jeszcze później - rozpinając nad nim płachtę żagla. Wiosła i żagiel stały się na całe tysiąclecia jedynym napędem coraz większych łodzi i statków, już nie tylko na rzekach i jeziorach, ale i na morzach. Dopiero wynalazek silnika parowego a później spalinowego przyniósł zmierzch fascynującego świata żaglowców.

Konstrukcja statków związana była zawsze z wieloma czynnikami. Uzależniona była od materiałów dostępnych na danym terenie, od przeznaczenia statku, od wiedzy i zdolności budowniczych a także od warunków jakie stawiał mu morski żywioł.
W starożytnym, niemal bezleśnym Egipcie, powstawały płaskodenne gublije, budowane z krótkich kawałków drewna i usztywniane linami, a także papirusowe tratwy. Daleki Wschód stał się na tysiąclecia królestwem sampanów i coraz to większych dżonek. Kraje arabskie stworzyły swoje, nie zmieniane przez setki lat, oryginalne łodzie i statki o dziwnych nazwach. Dzięki skośnym żaglom i odpowiednim kształtom kadłuba mogły one lawirować i płynąć pod wiatr. Normańskie plemiona północnej Europy zdobywały morza i oceany na smukłych, ostrodennych łodziach z groźnymi wojownikami - wikingami - przy wiosłach. Świat antyczny stworzył wiosłowo-żaglowe galery, które przetrwały aż do XVIII w.
Średniowiecze przyniosło coraz większą przewagę żagla jako napędu statków. Ich wielkość nie rosła zresztą zbyt szybko. Aż do XV w. nie przekraczały z reguły 300 ton wyporności. Obok wojennych galer pojawiało się coraz więcej pękatych (jak mówiono "okrągłych") żaglowych statków handlowych. Jednak dopiero pojawienie się karaweli pozwoliło zdobywać morza i oceany. Era dużych żaglowców rozpoczęła się w XVI w. od wielomasztowych i wielopokładowych galeonów.
Ciągłe doskonalenie broni palnej zmienił zupełnie formę wojen i bitew morskich. Coraz częściej walczono na odległość a abordaż i walka wręcz były tylko uzupełnieniem boju. Z czasem zmienił się też sposób prowadzenia bitew - z walki bezładnych rojów statków na walkę płynących w szyku torowym tzw. liniowców. Oprócz nich pojawiły się z czasem mniejsze żaglowce wojenne - korwety i fregaty. Udoskonalenie i zróżnicowanie techniki doprowadziło do powstania szkunerów, barków, barkentyn, brygantyn i innych.
Oddzielny rozdział stanowiły klipry - ostatnie z wielkich handlowych żaglowców. Choć pierwsze parowce miały jeszcze żagle to jednak szybki rozwój i udoskonalanie maszyn parowych doprowadziło do powstania całkowicie nowych środków morskiego transportu - już bez żagli.
Obecnie zostały już tylko żaglowce szkolne i rekreacyjne ...


STAROŻYTNOŚĆ
statki egipskie
 statki egipskie
statki Fenicjan
 statki Fenicjan
statki greckie
 statki greckie
statki Rzymian
 statki Rzymian


ŚREDNIOWIECZE
okręty Wikingów
 okręty Wikingów
kogi i holki
 kogi i holki
galery z Morza Śródziemnego
galery z M. Śródziemnego
 średniowieczne floty Europy
 łodzie Słowian


ERA WIELKICH ODKRYĆ GEOGRAFICZNYCH
karawele
 karawele
karaki
 karaki
galeony
 galeony
fleuty
 fluity
pinki
 pinki


ERA TECHNIKI
liniowce
 liniowce
fregaty wojenne
 fregaty wojenne
statki wielorybnicze
 żaglowce wielorybnicze
klipry
 klipry
windjammery
 windjammery
szkunery wielomasztowe
 szkunery wielomasztowe
parowce z żaglami
parowce z żaglami


ŻAGLOWCE EGZOTYCZNE
dżonki chińskie
 dżonki chińskie
dżonki japońskie
dżonki japońskie


WSPÓŁCZESNE TYPY ŻAGLOWCÓW
kutry kecze i jole szkunery brygi
brygantyny barki barkentyny fregaty
Współczesne typy żaglowców

OPRACOWANIE: R@dek Trzciński
NA PODSTAWIE: Historia statków i okrętów - album dla kolekcjonerów
Strona główna Podział i historia zaglowców