OLINOWANIE  RUCHOME  ŻAGLOWCÓW

SZOTY

Do naprężania żagla i ustawiania go odpowiednio do wiatru służą liny zwane szotami (szkotami). Urządzenie do żagli dolnych składało się z bloku pojedynczego osadzonego na stropie, w oku halsowym rogu żagla. Stały koniec szota zamocowywano w pierścieniu osadzonym w burcie okrętu, przed i zazwyczaj poniżej półek wantowych. Od opisanego zaczepu lina biegła przez blok w rogu halsowym żagla do otworu w burcie, umieszczonego zwykle nieco wyżej od wyjściowego zaczepu szota. Po przeprowadzeniu przez osadzony w tym otworze krążek blokowy końcówkę liny obkładano na polerze przy burcie pokładu. Dawniej jeden koniec szota marsla i wyższych żagli mocowano do żagla, za pomocą zamocowanej na jego końcówce przetyczki, którą osadzano w "oku" halsowego rogu żagla. Od miejsca zaczepu lina ta biegła przez dolny krążek bloku skrzypcowego, przytwierdzonego na noku rei, przez pojedynczy blok, osadzony na rei w okolicy jej środka skąd schodziła do kołkownicy.
W końcu XVIII wieku blok umieszczony na noku rei zaczął powoli wychodzić z użycia zastępowany przez szyber wycięty w noku rei. Dalszy bieg szota nie uległ zmianie, a gdy zwiększyła się powierzchnia marsla, w dolnym rogu tego żagla umieszczano prosty blok i przeprowadzano przez niego szot, który biegł z powrotem przez szyber noku rei, a następnie przechodził identycznie jak poprzednio.

Z powodu nadmiernego przecierania się liny szotów w szybrach na nokach rei zastosowano krótki odcinek łańcucha obszyty skórą, w miejscu największego tarcia. Pozostała część szota była z liny roślinnej. Szoty żagli górnych, poczynając od bramsli, wykonywano w całości z lin roślinnych.
Dolny róg trójkątnego sztaksla jest naprężony szotami. Do rogu halsowego były zamocowywane dwie mocne liny (stropy) zakończone pojedynczymi blokami. Przez bloki te przechodziły szoty, których końce stałe mocowano do pierścieni przytwierdzonych do pokładu. Wolny koniec szota biegł przez blok do pachołków lub kołkownicy przez kipy umieszczone po wewnętrznej stronie nadburcia. Dwie liny szota mocowano w ten sposób, że jedna z nich znajdowała się na prawej burcie, druga na lewej.

W czasach gdy bezanmaszt nosił jeszcze trójkątne żagle łacińskie, a bom nie był znany, szoty zamocowane do dolnego rogu żagla biegły do nadburcia na rufie lub na nadburcie. Najczęściej stosowana wersja szotu bezana miała dwa bloki. Jeden przy oku hakowym, drugi zamocowany na kołkownicy przytwierdzonej do kolana.

OPRACOWANIE: "KARALUH"

Strona główna / Trochę techniki / Olinowanie ruchome żaglowców / Szoty