BOUNTY
fregata
"Bounty" był przedstawicielem licznej armady statków handlowych
XVIII w. Nazwa "Bounty" ma różne znaczenia, tu jednak tłumaczyć można
na "szczodrość" lub "hojność" gdyż na zakup statku i jego wyprawę
pieniądze ze swej szkatuły wyłożył sam monarcha.
"Bounty" była przebudowana z małego statku handlowego
"Bethia" i posiadała koło sterowe - wówczas będące nowością.
Celem wyprawy była wyspa Otaheite na Morzu Południowym skąd
na Jamajkę miały być dostarczone sadzonki drzewka chlebowego.
Drzewka te miały stać się łatwym wyżywieniem dla niewolników.
23 grudnia 1787 r. okręt Jego Królewskiej Mości "Bounty" podniósł
kotwicę w porcie Spithead i ruszył w drogę, skąd nie miał już nigdy
powrócić. Po przebyciu 26 tys. mil pełnych wyrzeczeń i
niebezpieczeństw 25 października 1788 r. załoga "Bounty"
dopłynęła do wysepki Mehetia niedaleko Tahiti. Niestety dla roślin
zaczął się już okres zimowego snu, który trwał około pół roku,
wobec czego sadzonek nie można było pozyskać.
Po pięciu miesiącach "przymusowego" pobytu na wyspie,
4 kwietnia 1789 r. o świcie, zaopatrzony w 1015 sadzonek chlebowca,
"Bounty" wyrusza w rejs do dalekich Indii Zachodnich. Nic nie
zapowiada, że wielka wyprawa nie potrwa długo. Przyzwyczajony
do uległości marynarzy kapitan Blight wymierza coraz cięższe kary
za najdrobniejsze uchybienia. Ciężka podróż, racjonowana
żywność, bestialskie kary kapitana przysparzają mu coraz więcej
wrogów. Brakuje już nawet słodkiej wody, która ze względu na
konieczność pielęgnowania sadzonek, została zmniejszona do racji
głodowych.
28 kwietnia 1789 r. załoga podnosi bunt, kapitan Blight przestaje
być dowódcą okrętu i wraz z 18 wiernymi mu marynarzami
zostaje wysadzony do szalupy o dł. 7 m.
Decyduje się płynąć na wyspę Timor, gdzie dociera po 42 dniach żeglugi,
pokonując ponad 3600 Mm. Stąd 20 sierpnia na zakupionym szkunerze
"Resource", holując za sobą szalupę z "Bounty" bierze kurs do Anglii.
Na "Bounty" dowództwo obejmuje Fletcher Christian.
I tak 6 czerwca 1789 r. okręt pojawia się znów w Zatoce Matawi na Tahiti,
gdzie 16-tu marynarzy postanawia pozostać. Po uzupełnieniu
prowiantu z 35-ma osobami na pokładzie (byli wśród nich także tubylcy)
"Bounty" wyruszył w drogę.
Odwiedził 30 wysp, ale żadna nie spełniała wymogów aby
buntownicy mogli się na niej osiedlić.
23 czerwca "Bounty" przypłynęła na wyspy Pitcairn, które
spodobały Fletcherowi Christianowi. Znaleziono tam słodką wodę,
dzikie owoce, żyzną ziemię oraz kilka głębokich jaskiń, gdzie w
razie pościgu buntownicy mogli się ukryć.
Okręt stanął więc na kotwicy, marynarze znieśli na brzeg wszystko
co tylko dało się przetransportować, po czym okręt podpalili.
Ostatecznie Król Jerzy stracił swój okręt 23 stycznia 1790 r.
Tymczasem, gdy przeminął lęk i zmęczenie, przybysze przystąpili
do budowy wyspy swoich marzeń. Żagle z "Bounty" posłużyły jako
namioty, płótno pocięto na odzież. Zaczęło się rajskie życie. Niestety
niedługo okazało się, że życie i tutaj ma swoje prawa. Zaczęły się
niesnaski, bójki i mordy. Tahitańczycy knuli spisek dla zgładzenia
białych. Zginął także przywódca buntu - Fletcher Christian.
Z pośród tych, którzy pozostali na Tahiti, wielu wyłapała
karna ekspedycja wysłana z Anglii na pokładzie fregaty HMS "Pandora".
Los buntowników na wyspie Pitcairn pozostawał tajemnicą przez 18 lat.
Amerykańscy wielorybnicy, którzy powtórnie odkryli wyspę,
znaleźli na niej tylko jednego mężczyznę - uczestnika buntu Johna Adamsa
- oraz 9 kobiet i 23 dzieci.
8 czerwca 1857 r. 194 wyspiarzy z Pitcairn przesiedlono na teren dawnej
kolonii karnej na Norfolk. Potomkowie buntowników żyją tam do dziś.
DANE TECHNICZNE
długość max. - 30 m
szerokość - 7,5 m
zanurzenie - 3,2 m
wyporność - ok. 215 ton
uzbrojenie - 4 działa 6-funtowe
10 dział 1/2-funtowych
armator - Wielka Brytania
Dla upamiętnienia tamtych wydarzeń nakręcono filmy i w związku
z tym zbudowano kilka replik.
Pierwsza z nich - "Bounty II" - została zbudowana w stoczni Smith and
Rhuland w Lunenburgu w Kanadzie, w 1960 r., na potrzeby filmu na zmówienie
wytwórni Metro Goldwyn Mayer. Portem
macierzystym był St.Petersburg na Florydzie. Po zakończeniu zdjęć i przepłynięciu
ponad 50 tys. Mm, statek pełni rolę obiektu muzealnego w St.Petersburgu.
Rolę główną w tym filmie grał Marlon Brando.
DANE TECHNICZNE
długość max. - 51,4 m
pojemność - 415 BRT
powierzchnia żagli - 950 m2
rok budowy - 1960
stocznia - Smith and Rhuland, Lunenburg, Kanada
armator - USA
W 1979r., w stoczni Whangarei (Nowa Zelandia), powstała druga replika - "Bounty III" -
o stalowym kadłubie, otaklowana jako bark. Pływa pod banderą Kajmanów.
DANE TECHNICZNE
długość max. - 40,5 m
wyporność - 387 ton
powierzchnia żagli - 933 m2
rok budowy - 1979
stocznia - Whangarei, Nowa Zelandia
armator - Kajmany
Warto poznać:
Film: "The Bounty" z 1984 r. (Paramount) z Melem Gibsonem w roli Fletchera Christiana
i Antony Hopkinsem w roli kapitana Blytha.
Książka: Lucjan Wolanowski - "Buntownicy Mórz Południowych", Nasza Księgarnia, Warszawa 1986.
Model: Wydawnictwo Shipyard - model kartonowy HMS Bounty - skala 1:96
OPRACOWANIE: "BAKSZTAG", "KTOSIA"
na podstawie: zeszyt modelarski wydawnictwa SHIPYARD, S.Gulas - "Żaglowce"; "Encyklopedia żeglarstwa"
Dla upamiętnienia tamtych wydarzeń nakręcono filmy i w związku
z tym zbudowano kilka replik.